Malvina lezend

Onze museumcollectie werd zeer recent verrijkt met een prachtige, vroege aquarel door Jakob Smits: Lezende vrouw (Malvina). Het intimistisch werkje, in Achterbos tot stand gekomen rond 1895, toont Malvina in de voorname, rode jurk die we reeds kenden van het indrukwekkende olieverfportret dat we in 2017 in langdurige bruikleen kregen. De aquarel meet 34 bij 24 cm en is links onderaan, vrij opvallend, gesigneerd.
We kijken vanuit een relatief ‘hoog’ standpunt naar de lezende Malvina, alsof de kunstenaar, rechtop staand, een snelle schets van zijn geliefde maakte, wijl zij zich, ontspannen maar toch vol concentratie, van zijn aanwezigheid nauwelijks bewust was. Haar hoofd steunt op haar rechterhand, haar linkerhand is op heel natuurlijke wijze met de bladen doende. Wat leest zij? Een groot boek of een dubbelgevouwen krant?
Het licht valt van links. Tafelkleed en witte pagina’s contrasteren maximaal met de lezende figuur en de donkere achtergrond, waardoor het werk diagonaal wordt opgedeeld. Het wit van Malvina’s blouse en het licht op haar hand en gezicht verzachten en nuanceren dat contrast. Het schilderijtje, eenvoudig en subtiel, is groots in zijn details: handen en gelaat van de lezende figuur zijn bijzonder gevoelig-suggestief gebracht, de nuances in de lichte partijen zijn sprekend.
Smits’ biograaf Ernest Van den Bosch vermeldde dit werkje in 1930 als La liseuse, behorende tot de collectie van ene Swinnen. In 1955 maakte het deel uit van de retrospectieve tentoonstelling die in het KMSK Antwerpen plaatsvond (van 19 juni tot 15 augustus) n.a.v. de honderdste verjaardag van Smits’ geboorte. (De eigenaar werd benoemd met de initialen L.S.)Deze aanwinst vormt een mooie aanvulling bij Smits’ eerste periode als zelfstandig schilder: aanleunend bij het Haagse impressionisme, maar onder een rembrandtesk gesternte.
(wt)