Landschap met de val van Icarus

Rivier en berglandschap met het tafereel uit Ovidius, 'Metamorph.VIII', 183-235. Ongetwijfeld de miniatuur, zg. van 1580, door H. Hymans (1885) vermeld als in het bezit van De Bruyne te Mechelen, uit wiens verzameling zij vijf jaar later inderdaad door Mayer van den Bergh werd aangekocht. Bij het lezen van het jaarmerk kan Hymans '90 voor '80 aangenomen hebben. Wat de voorstelling betreft, wijst deze auteur ten onrechte op de 'volledige overeenkomst' met een groot schilderij van Bol, zoals dit door Carel van Mander in zijn 'Schilderboek' beschreven wordt als toebehorend aan Jan van Mander te Gent. Dit root schilderij, door Hoogewerff met het onze verward, heeft men gemeend te mogen vereenzelvigen met een werk in het Nationalmuseum te Stockholm, totdat dit laatste door Boström aan Joos de Momper (en sedert aan Pieter Stevens) werd toegeschreven. De overeenkomst, door Hymans e.a. aangestipt, beperkt zich des te enger bij het compositieschema en is des te relatiever, ten overstaan van de verschillende versies door Bol aan hetzelfde thema gewijd, nl. in een prent en in twee tekeningen (een tekening in de Kunsthalle te Hamburg, de andere geveild te Parijs, Hôtel Drouot, 11.4.1924, nr 11). Geen van de drie werken, noch de prenten van Adr. Collaert en van Joh. Sadeler naar een vierde en een vijfde 'Val van Ikaros' van Bol, zijn een letterlijke weergave van onze miniatuur, al blijven de componenten steeds dezelfde. De invloed van P. Bruegel I's schilderij 'De Val van Ikaros' nagaand, stelt Henkel deze invloed enkel vast in Bol's eigen gravure, en niet in de overige versies. - 'Cat. Tabl.', 1904, nr 48.