De Heilige Familie rust uit op een bordes met uitzicht op een zomers landschap in de avondschemering. Rubens werkt het geheel uit tot een lieflijk tafereel dat het huiselijk geluk tot na te volgen voorbeeld stelt. Tevens verweeft hij hierin een aantal symbolen die verwijzen naar fundamentele geloofspunten. De appel in de hand van het Kind verwijst naar de zondeval en de noodzakelijke kruisdood om deze teniet te doen. De zuil de opklimmende druivelaar en de papegaai verwijzen naar het maagdelijk moederschap van Maria en haar rol als middelares. Het oorspronkelijke werk is te dateren rond 1614. Hierop stonden alleen een Mariafiguur met Kind. Vooraleer Rubens dit werk in 1633 aan de Sint-Lucaskamer het lokaal van de vakvereniging van de schilders schonk vergrootte hij het aan beide zijkanten. Met deze gift wou hij zijn medebroeders danken voor de titel van gildedeken zonder dat hij deze tijdrovende functie effectief diende uit te voeren. Toen het werk in 1761 verplaatst werd werd er bovenaan vermoedelijk nog een boord toegevoegd die de figuren meer ademruimte bezorgt.
Vlaamse kunst- en erfgoedcollecties, tot in het kleinste detail