De kruisiging

Dit panoramische schilderij waarop steeds nieuwe facetten ontdekt kunnen worden wijkt sterk af van de traditionele voorstelling van de kruisiging. Vooral de compositie is vernieuwend. De lanssteek het moment waarop een blinde Romeinse honderdman nagaat of Christus al is gestorven en hij vervolgens miraculeus weer kan zien is met veel realisme én met dramatische effecten uitgebeeld. De lange verwarde stoet van soldaten die naar Jeruzalem terugkeren vormt één geheel met de voorgrondscène. De hele voorstelling maakt hierdoor een hectische indruk een contrast met de lijdende Christus. Een dergelijke theatrale uitwerking is in deze periode zeldzaam in onze gewesten. In het landschap liggen twee steden. Links zien we een gedetailleerde weergave van de stad Jeruzalem – Provoost was ter plaatse geweest – en rechts waarschijnlijk Constantinopel. Provoost zinspeelt op het thema van het christendom (Jeruzalem in het licht) dat het heidendom (Constantinopel in het donker tijdens een zonsverduistering) overwint. Ook dat is een vernieuwend element in de beeldtaal van de kruisiging.